Δυο Ελληνόπουλα που γεννήθηκαν και μεγαλώνουν στην Αμερική γνωρίζουν την πατρίδα τους μέσα από τις διηγήσεις της γιαγιάς, που η ρίζα της κρατάει από τον Πόντο. Συχνά βρίσκουν καταφύγιο στο δωμάτιό της και με αφορμή την ποντιακή λύρα του παππού αρχίζει να ξετυλίγεται η συναρπαστική ιστορία της Παναγίας Σουμελά.

Στο πρώτο τους ταξίδι στην Ελλάδα τα παιδιά θα επισκεφτούν το νέο της Μοναστήρι στο Βέρμιο της Μακεδονίας, για να προσκυνήσουν τη Μεγαλόχαρη του Πόντου. Η προσφυγοπούλα Παναγιά που κουβαλά καρτερικά στους ώμους της ιστορία, θρύλους και παραδόσεις, θα αγγίξει τις καρδιές τους. Εδώ η μια γενιά θα σμίξει με την άλλη, και η παλαιότερη θα παραδώσει αξίες αιώνων κάτω από τους ήχους της λύρας:

Ο Πόντος δεν εχάθηκε,
μα ζει και βασιλεύει,
μες στις καρδιές πάντα ανθεί,
δικαίωση γυρεύει.

Στην Παναγία Σουμελά,
το Μέγα Μοναστήρι,
πάλι θε ν\' ανταμώσουμε
εχθροί μαζί και φίλοι.